Eurovision Turkey’den herkese merhaba
Mayıs ayında bir cumartesi gecesi Avrupa’da saat 21:00’i gösterdiğinde televizyonlarınıza besteci Marc-Antoine Charpentier’in Te Deum: Marche en rondeau (prelude) isimli eseri jenerik olarak yayımlanır ve bizde bir Eurovision şarkı yarışmasının başlamakta olduğunu hemen anlarız.
Marc-Antoine Charpentier
Eurovision şarkı yarışması; dünyanın en uzun soluklu şarkı yarışması ve avrupanın favori tv şovu olup Yaklaşık 140 ülkede canlı yayınlanan bir eğlence programıdır.
İşte bu sebeple bizde Eurovision Turkey’ olarak yazı dizileri serisinden birini daha sizlerle buluşturuyoruz. Bu yazı dizimizde Eurovision şarkı yarışmasının ilk başladığı yıl olan 1956 yılından günümüze kadar geçen süreci inceleyeceğiz. Dile kolay, 2021 yılı itibari ile tam 65 yıl olacak. Evet, bu yıl Eurovision şarkı yarışmasının 65. si gerçekleştirilecek. Peki bu 65 yılda neler oldu? Kimler kazandı? Kimler kaybetti? Eurovision, hangi dünya starlarını müzik dünyasına kazandırdı? Ve daha bir çok şey. İşte herşey bu yazı dizisinde.
BÖLÜM 1: NEDİR EUROVİSİON?
Eurovision belgeselinin bu ilk bölümünde Eurovision’un doğuşunu anlatacağız. Eurovision aslında Avrupa Yayınlar Birliği (EBU)’nin kısa olarak bilinden adıdır. Bu yüzden Eurovision şarkı yarışmasını tanımak için öncelikle Avrupa Yayın Birliğini tanımak gerekir.
Avrupa Yayın Birliği
Avrupa Yayın Birliği Dünyanın önde gelen Kamu yayıncıları birliğidir. Avrupa, Kuzey Afrika ve Orta Doğu’daki 56 ülkeden 119 üye Devlet Televizyonu ile büyük bir ailedir.
Avrupa Yayın Birliğinin Kısaltması EBU’dur. (İngilizce: European Broadcasting Union- Fransızca: L’Union Europenne de Radio-Television). Eurovision adını ise tarihte ilk kulanan 5 Kasım 1951’de, İngiliz gazeteci George Campey olmuştur. George Campey’in “Evening Standard”da yayımlanan Avrupa’da televizyonun geleceği üzerine kaleme aldığı makalesinde kullandığı Eurovision aslında “European Television”ın kısaltılmış haliydi. Böylece yarışmanın daha doğmadan adı koyulmuş oldu.
Avrupa Yayın Birliği, ilk olarak 12 şubat 1950 yılında 23 üye ülkenin bir araya gelmesi ile oluştu. Bu birlik daha sonra 1993 yılında OIRT (International Radio and Television organization) ile birleşince 52 aktif üyeye ulaştı. EBU, üyesi olan yayın kuruluşları ile birlikte 160’tan fazla dilde yayın yapmakta, dünya genelinde bir milyardan fazla insana ulaşmaktadır.
Avrupa yayın Birliği, Kamu yayıncılığı için sürdürülebilir bir gelecek kampanyası yürütmekte, üyelerine haberden spora ve müziğe birinci sınıf içerik sağlamayı amaçlamaktadır.
Avrupa Yayın Birliğinin merkezi Cenevre’de olup dünya çapındaki şubeleri ve temsilciliklerinde (Pekin, Brüksel, Moskova, New York, Roma, Singapur ve Washington DC) 40’tan fazla milletten 430 personel (kalıcı ve geçici görevler) istihdam edilmektedir.
Avrupa Yayın birliğinin kurulduğu ilk toplantı İngiltere’nin Torquay kentinde, ITU (Uluslararası Telekomünikasyon Birliği) tarafından belirlenen katılımcılar ile yapılmıştı ve bu toplantıda Eurovision fikri henüz doğmamıştı. “Eurovision” terimi, ilk olarak 5 Kasım 1951’de, bir İngiliz gazeteci olan George Campey’in “Evening Standard”da yayımlanan Avrupa’da televizyonun geleceği üzerine kaleme aldığı makalesinde yer aldı. Tüm Avrupa dillerinde telaffuz edilebilir olan Eurovision kelimesi kök saldı ve ortak bir vizyonla birleşmiş bir Avrupa fikrini sundu. Böylece yarışmanın daha doğmadan adı koyulmuş oldu.
Eurovision Şarkı Yarışması Doğuyor.
8 mayıs 1945 tarihinde Avrupa’da ikinci dünya savaşı resmen sona erdiğinde Avrupa haritası adeta ortadan ikiye bölünmüştü. Doğuda kalan Sovyetler birliğinin egemenliğinde kalan demir perde ülkeleri, batıda kalan ise hür Avrupa ülkeleri. İşte hür Avrupa ülkeleri 12 şubat 1950 tarihinde bir ilki gerçekleştirmek üzere Büyük Britanya’nın Torquay kentinde bir araya geldiler ve Avrupa yayın birliğini kurdular. Aradan 5 yıl geçti çeşitli toplantılar, görüşmeler yapıldı, bazı ilerlemeler oldu. Monaco’da 1955 tarihinde toplandıklarında daha önce oluşturulan komisyon tarafından iki öneri ortaya atıldı. Bunlardan biri “Top Town Programme” adını taşıyacak, çeşitli sanatçıların katılacağı uluslararası bir festival projesiydi. Bir diğeri ise Avrupa yayın birliğinin teknik sorumlusu olan Fransız mühendis Marcel Bezençon tarafından önerilen ve “Grand Prix Eurovision” diye adlandırılması düşünülen uluslararası bir şarkı yarışmasıydı. Marcel Bezençon’un iki amacı vardı.
1) Yayıncı kurumlar tarafından hazırlanan ve çeşitli zevklere hitap eden yayınların paylaşım ağına açılarak maliyetlerin azaltılması ve karasal yayınların denetlenmesi,
Peki Eurovision şarkı yarışmasının başlamasının sebeplerinden birisi olan karasal yayın ne demek?
İlk televizyon yayınları Avrupa’da 1936 yılında başladı. Ve Türkiye dede 31 Ocak 1968 yılında ilk yayınlar başladı. Hep aynı sistemle yapıldı. Yayın Ankara da başlamıştı önce. Ankara da yapılan yayın Elmadağ’a gönderiliyor, oradaki verici ile de çevreye yayın yapılıyordu. Sonra bu sistem batıya doğru geliştirildi. Önce Bolu dağında ardından Bursa da Uludağ ve İstanbul’da da Çamlıca tepesine bu sistemler kuruldu. Ve Ankara’dan yapılan yayın Bolu’ya, oradan Uludağ’a yani Güney Marmaraya yayılıyor oradan kuzeye Çamlıca tepesine geldiği vakitte İstanbul ve çevresine yayın yapılıyordu. İste bu havadan yayınların gidip geldiği bu sisteme biz karasal yayın diyoruz. Hatırlayın 1970li 80li 90lı yıllarda çevrilen Türk filmlerinde şöyle geniş bir manzara gördüğümüzde mahalle ile ilgili evlerin pencerelerinde çatılarında balkonlarında uzun alimünyum antenler vardı. Ama artık uydu ve çanak yöntemiyle tvleri izliyoruz. İşte Marcel Bezençon’un amaçlarından bir tanesi de bu teknik yapıyı denetlemekti.
Marcel Bezençon
2)Birleşik Avrupa hayali içinde olan batı Avrupa ülkelerinin kültürel kimliklerinin promosyonunun yapılması. Avrupa yayın birliğine üye olan ülkelerin besteci ve söz yazarı, solist ve aranjörleri arasında serbest bir rekabet ortamı yaratmak ve Avrupa kültürünün ayrılmaz bir parçası olan hafif müziğe de yeni eserler kazandırmaktı.
Her ne kadar somut olarak bu iki sebep ortaya atılsa da yarışmanın bir diğer ve önemli amacı her sene İtalya’da düzenlenen San Remo festivaline alternatif bir müzik festivali yaratmak ve bunu İtalya’nın tekelinden çıkartarak Avrupa’nın paylaşımına açmak olduğu da söylenebilir.
Avrupa Yayın Birliğinin bu iki öneriden birini kabul edeceği toplantı 19 Kasım 1955 günü Roma’da yapıldı. 1956 yılının bahar aylarında genel kuruldan çıkan karar, Avrupa Yayın Birliğine üye ülkelerin katılabileceği ve “Grand Prix Eurovision de la Chanson Europeenne” diye adlandırılacak bir şarkı yarışması düzenlemesi yolundaydı. Toplantının Roma’da yapılmasının da etkisiyle, bu kararın alınmasında İtalyan lobisinin büyük pay sahibi olduğu söylenecekti.
Bu yıl 65. si düzenlenecek olan yarışmanın ilki bu amaçlarla 1956 yılında “The Eurovision Grand Prix” adı ile düzenlendi. Kim derdi ki bu yarışmanın 65 yıl kadar süreceğini?
2.Bölümde Görüşmek üzere